Вирустық гепатиттер
Вирустық гепатиттер
Вирустық гепатит — бұлгепатиттің 5 вирусыныңбіріменшақырылатын бауырдыңқабынуы: A, B, C, D және E. Бұлвирустарәртүрліжолдарменберіледі: А және Е гепатиті-ластанғантамақөнімдері мен су арқылы; В гепатиті-қанжәнеағзаныңбасқа да сұйықтықтарыарқылы;
Бұлвирустардыңбарлығыжіті гепатит тудырады, оғаншаршау, тәбеттіңжоғалуы, жоғары температура мен сарғаютән. Ерте ем жасау нәтижесінде науқастардыңкөпшілігітолығыменсауыққанымен, асқындырып алған жағдайда гепатит өлімгеәкелуімүмкін. Соныменқатар, Вжәне С гепатитініңжұқпаларысозылмалыболып, бауыр циррозы мен обырыныңдамуынаәкеледі. Бағалаубойынша әлемде вирустыгепатиттіңәртүрлітүрлеріненжылсайыншамамен 1,4 миллион адамқайтыс болады.
Емдеужәнеалдын-алу
Гепатит инфекциясынқауіпсізтамақөнімдері мен суды (А және Е гепатиті) қамтамасызету, вакциналар (А, В және Е гепатиті) арқылы, донорлыққандытексеру, стерильдіинъекциялықжабдықтардықамтамасызетужәнеинфекциялықбақылау (В және С гепатиті) арқылыболдырмауғаболады.
Вирустық гепатит А (ВГА)
ВГАкезінде-дәрігердіңұсынымдарынсақтауқажет, өйткеніоласқынып кетуі мүмкін (өтқабыныңжәнеөтжолдарыныңаурулары). Вирустық гепатит А тек адамдызақымдайды. Қоршағанортаға вирус негізіненнәжіспентүседі, жұқтырудыңбастыжұғужолы - фекальдік-ауызша, сондықтанВГА "лас қолауруы" депатайды.
ВГА - су, ыдыс-аяқ, ойыншықтар, жеке гигиена заттарыжәнебасқа да заттарарқылыжұғады. А гепатитінің вирусы сыртқыортаныңәсерлерінеөтетөзімді: төменжәнежоғарытемпературағасезімталемес (60°С дейінқыздыру 30 минутқашыдайды, 80°С температурада 5 минуттанкейін, қайнағанкезде-бірденөледі), кептіруге, көптеген химиялық заттардың әсеріне және ультракүлгін сәулеленуге төзімді.
Гигиенаныңеңқарапайымережелерінсақтамаувирустыңағзағаенуінетікелейжолашады.Вирус адамныңаузынантүсіп, ішектеқанғасіңіп, бауырғатүседі. Мұндаолқарқындыөсебастайды. Бауыртініндеқабынуреакциясыбасталады, өтбөлінуі бұзылады, бауырмөлшеріұлғаяды. Өт пен билирубин қанғатүседі, нәтижесіндетері мен шырыштықабат сарғаяды.Вирусты гепатитке күдіктенген жағдайда (сарғаю, зәр қара түсті, нәжіс ашық түсті, тәбеттің күрт төмендеуі, оң жақ қабырға астындағы ауырсыну) дәрігерге бару керек.Сауыққаннан кейін гастроэнтерологтың немесе гепатологтың бақылауы ұсынылады. Емдеуде маңызды рөлді дәрігер-диетолог атқарады.Диета гепатитті емдеуде өте маңызды. Тамақтыкүніне 4-5 ретбөлшекүлестерменқабылдаукерек. Тағамнан: қуырылған, майлыжәнеөткіртағамдар, дәмдеуіштер, тұздықтар, құймалар, жаңғақтар, саңырауқұлақтар, шұжықөнімдері, ысталғанөнімдер, шоколад, халва, пирожныйлар, балмұздақ, жұмыртқашығарылады. Вегетариандықсорпалар, қайнатылғаннемесебуғадайындалғантағамдар, ботқа (жақсысұлы), картоп, ашығансүтөнімдері, ет пен балықтыңмайсызсорттары, жаңапіскенжемістер, шырындар, компоттар, морстаррұқсатетілген. Минералдыгаздалмаған суды сауыққаннанкейінпайдалануғарұқсатетіледі. Диетаныгепатиттенкейінкемінде 6 ай сақтаукерек.
Гепатит А ауруынданегізгіалдын-алу: бұлқарапайым гигиена ережелерінсақтау:Дәретханаданкейін, тамақалдында, жұмыстанкейін, көшеденкейінқолдысабындысуменмұқиятжуыңыз.Көкөністер мен жемістерді, тіпті бақшаңыздан болса да мұқият жуыңыз.Табиғатта немесе саяжайда болғанда, қайнатылмаған суды ішпеңіз.Балаларды ерте жастан бастап жеке гигиена ережелерін сақтауға үйретіңіз.
В және С вирустықгепатиттері (ВГВ, ВГС)
Парентеральды Вжәне С гепатиттері - әлемдегіеңтаралғанинфекциялардыңбірі. Олардыңмазасыздығыбауырциррозынажәнебауыробырынаәкелуімүмкінсозылмалықабынупроцесініңдамуыболыптабылады. Қауіптіжас тобы-18-39 жас.
В және С гепатиттерініңвирустарыжұқтырылғанқанның аз мөлшеріарқылыберіледі. Жұғатын доза өте аз - бірнешевирустыбөлшектер, ал олардыңқанағыныныңішінетүсуіүшінжаралар, сызаттар, шаншуларнемесекесулержеткілікті. В гепатитінің вирусы тек қандағанаемес, сілекейде, анасүтіндежәненауқастыңнемесевирустытасымалдаушыныңбасқа да биологиялықсұйықтықтарындаболады. В және С гепатиттері пирсинг, татуаж, маникюр, педикюр, нашар өңделген құралдармен құлақтың тесілуі кезінде орын алуы мүмкін.